گر قبر و قیامت را فراموش کردید؛ اگر واقعا ته ماجرا یادتان رفته! اگر حال خوبی ندارید این چند خط پایین را بخوانید، چند خطی که نمی‌دانم چرا در طول این چند روز از افراد مختلف برایم تعریف شد. در هر صورت که یک تلنگر بزرگ برای خودم بود، آن هم در این روزهای شلوغ.

ماجرای اول

یکی از دوستان تعریف کرد: روز گذشته برای تدفین پدر یک از آشناها رفته بودیم بهشت زهرا(س). الآن قطعه بهشت زهرا(س) نزدیک به 300 شده است که عموما هم سه طبقه است. وقتی سر قبر حاضر شدیم واقعا وحشتناک بود، از دو جهت، یکی عمق زیاد قبر و یکی هم... .

یعنی همه متوجه این دومی شدند. سه روز قبل جنازه‌ای را در طبقه پایین قبر کناری به خاک سپرده بودند و از آنجایی که تنها یک بلوک سفالی میان قبور فاصله است با برداشته شدن درب چوبی قبر خالی بوی متعفنی از درون آن بیرون زد که حال همه را بد کرد.

پسر خانواده اصلا وضعیت مناسبی برای رفتن به درون قبر نداشت اما داماد خانواده که کاملا داخل قبر قرار گرفت نه تنها دیگر بیرون را نمی‌دید بلکه سرش هم چند وجب با لبه قبر فاصله داشت. داماد تعریف کرد وقتی وارد قبر شدم تا پدرخانمم را همراه تلقین تکان دهم بوی بسیار مشمئز کننده‌ای از درون قبر کناری به صورت می‌خورد که هر لحظه احتمال می‌دادم از هوش بروم و بدتر از آن ترسی بود که سراسر وجودم را فراگرفته بود. واقعا در آن لحظه تنهایی انسان را با چشم خودم دیدم و واقعا برای آن مرحوم گریستم، البته بهتر بگویم، برای خودم گریه کردم. ای کاش همه ماها در سال یک بار به قبرستان بیاییم و از نزدیک احوال رفتگان را ببینیم.

ماجرای دوم

دوست دیگری تعریف کرد: برای تدفین یکی از آشنایان به بهشت زهرا(س) رفتیم. بیرون غسالخانه تازه تاسیس همهمه زیادی بود، جوری که تا به حال ندیده بودم. از طرفی اصلا خبری از جنازه هم نبود. وارد غسالخانه که شدم پدری را دیدم که علی رغم گرفته شدن از سوی اقوام و آشنایانش به شدت خود را به شیشه‌های غسالخانه می‌کوباند و گریه می‌کرد. داد می‌زد: بلند شو، تو رو خدا بلند شو، من و مامانت چه کنیم بعد تو...؟

روی سنگ غسالخانه پسر بچه چهار ساله‌ای را دیدم که واقعا زیبا بود. بدنش هم آثار هیچ‌گونه بیماری یا کبودی نداشت. واقعا نتوانستم خودم را جای این پدر تصور کنم. نمی‌دانم این ماجرا کجای این دنیای پست تعریف می‌شود اما مطمئنم که این پدر حاضر بود کل زندگی و سلامتی خودش را بدهد تا فرزندش را داشته باشد.

احتمالا این پدر وقتی شب به خانه برمی‌گردد می‌رود کنار قاب عکس خندان پسرش و ... .

ماجرای سوم

یکی از آشنایان دور که به تازگی فوت کرده است وصیت کرده بود تا در قبر مادربزرگش دفن شود. مادربزرگ این بنده خدا حدود 50 سال پیش در قم به خاک سپرده شده بود.

آنگونه که تعریف می‌کنند وقتی خاک‌های قبر را کنار می‌زنند تا قبر را بشکافند با یک اسکلت کامل انسان مواجه می‌شوند که با همان ترتیب استاندارد قرار دارد. موهای حنایی جنازه نیز هنوز پیوندش با جمجمه را از دست نداده و پابرجاست.

وقتی متصدی قبرستان به استخوان ساق پا دست می‌زند تا آن را بردارد تنها یک مشت پودر خاک شده دستش را پر می‌کند. این ماجرا برای بسیاری دیگر از استخوان‌ها هم تکرار می‌شود. برخی از این استخوان‌ها از جمله جمجمه سر که استحکام بیشتری دارند را برداشته و داخل کیسه‌ای می‌گذارند و بالای سر جنازه تازه قرار می‌دهند.

و این ماجرا من را یاد هیچ بودنمان انداخت. از خاکیم و ... .

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شدیدترین ساعات بر میت شب اول قبر است. این همان شب اولی است که او را دفن می کنند. اما چون تحیری دارد که هنوز خود را نیافته و نمی‌خواهد در آن قبر زندگی کند ترس دارد.

در توصیه‌های دینی ما اکیداً گفته شده که مراعات حالات اولیه‌ی میت را بکنید. که او خود را بیابد و در درک آن حالات و رفع سردرگمی و گیجی او را کمک بدهید.

1ـ در قدم اول گفته شده که هنگام غسل آب داغ بر روی فرد نریخته و ادب بدن را حفظ کنید. در روایت داریم که با او مدارا کرده و مهربان باشید. چون شخص میت در آن جا حضور داشته و گمان می‌کند که همان بدن است. چه بسا زمانی که می‌خواهند او را چپ و راست کنند اذیت می‌شود. او مانند تنه‌ی درخت نیست که هر کاری خواستند بکنند و آب داغ هم بر روی او بریزند!

 در روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است که خدا غضب می‌کند بر کسی که با مؤمن ضعیفی مدارا نمی‌کند. این میّت الان مؤمن ضعیف است و دست او از همه جا کوتاه بوده و کاری از او بر نمی‌آید بنابراین باید مراعات او را کرد.

2ـ در قدم دوم گفته شده وقتی او را تشییع می‌کنید و به سمت قبر می‌برید، آهسته آهسته ببرید. با شتاب نبرده و ناگهان او را وارد قبر نکنید. چون او هنوز خود را نیافته و خیلی سخت است که بدن او وارد حفره شود.

 امام صادق علیه السلام فرمودند که میّت را در چند قدمی قبر بر روی زمین بگذارید، چند لحظه صبر کنید. بعد بلند کنید و یک مقدار جلوتر ببرید، برای بار دوم بر روی زمین بگذارید. باز یک مقدار جلوتر ببرید و برای بار سوم همین کار را تکرار کنید. در آخر در کنار قبر بر روی زمین بگذارید، چون قبر وحشت‌های زیادی دارد. بگذارید آمادگی پیدا کند. برای بار چهارم او را بلند کنید و بدن را وارد قبر کنید.

چقدر خوب است افرادی که این آداب را می‌دانند و می‌خواهند این کارها را بکنند در موقع دفن زیارت عاشورا بخوانند. یا صدای قرآن و ذکر و صلوات بلند شود. ما نمی‌دانیم ارتباط آن چیست ولی فقط می‌دانیم که ذکر به میت کمک می‌کند که زودتر خود را بیابد.

3ـ در قدم سوم گفته شده که وقتی اورا داخل قبر می‌گذارید تلقین همراه با تکان دادن بکنید.

 یعنی شخصی که وارد قبر می‌شود میت را تکان داده و به او تفهیم کند که کجا است. به او بگوید توجه داشته باش، حواس خود را جمع کن و نترس. وقتی که دو ملک می‌آیند و از تو سؤال می‌کنند به آن‌ها این جواب‌ها را بده.

4ـ در قدم چهارم گفته شده که وقتی روی قبر را پوشاندند، نزدیکان میت که او در زمان حیات با آن‌ها انس داشته و صدای آن‌ها برای او آشنا است در کنار او بمانند. یک بار دیگر از روی قبر و در قسمت بالای سر او را تلقین کنند. حضرت زهرا علیها السلام در وصیت خود به امیرالمومنین علیه السلام فرمودند که بعد از مرگ من بالای سر من بنشین.

به درستی که این ساعتی است که میت نیاز دارد که افراد زنده یک انسی با او داشته باشند. یک دفعه نرفته و او را تنها نگذارند. متأسفانه گاهی اوقات در این زمان برخی از افراد به زور بستگان میت را از سر قبر دور می‌کنند. درست است که امکان دارد برخی از بستگان خیلی بی تابی کنند ولی این بی‌تابی کردن‌ها در آن زمان باید به گونه‌ای باشد که بیشتر به درد فرد متوفی بخورد. یعنی انسان فقط نخواهد که غم خود را تخلیه کند. چند نفر از آشنایان او بمانند و این تلقینات را انجام دهند. این کارها قدم به قدم باعث می‌شود که فرد متوفی انس بگیرد.